5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’muzun (TCK) 188. maddesinde uyuşturucu madde ticareti suç olarak tanımlanmıştır. İlgili maddeye göre uyuşturucu veya uyarı maddelerin imal, ithal veya ihraç edilmesi; ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, satın alınması, kabul edilmesi, bulundurulması suçtur.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması durumunda; bu eylemlerin ticari amaçla yapılıp yapılmamasına göre suçun tanımı da değişecektir. Bu eylemlerin ticari amaçlarla yapılması halinde TCK’nun 188. maddesinde belirtilen uyuşturucu madde ticareti suçu oluşmaktadır. Bu hareketlerin ticari amaçla yapılmaması halinde ise TCK’nun 191. maddesinde tanımlanan kullanmak için madde satın almak, kabul etmek, bulundurmak ya da kullanmak suçu gündeme gelecektir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Nedir?
TCK’nun 188. maddesinde uyuşturucu maddelerin nelerden ibaret olduğu tanımlanmamıştır. Ayrıca bunların teker teker gösterilmesi yoluna da gidilmemiştir. TCK’nun gerekçesine göre bu tutumun nedeni, uyuşturucu etkisi yapan ilaç ve sentetiklerin kötüye kullanılmalarının yaptırım altına alınmasını sağlamaktadır. Görüşe göre bu durum güçlü bir sosyal savunma sağlamaktadır. Böylece zaman içinde ortaya çıkan uyuşturucu etkili maddelerin yaptırım dışı kalması önlenmektedir.
Ceza yargılamasına konu maddenin uyuşturucu olup olmadığı hususunda belirsizlik yaşanan durumlar olabilmektedir. Bu bir tartışma konusu ise ilgili maddenin uyuşturucu olup olmadığı bilirkişi incelemesi ile çözümlenmelidir.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunu Oluşturan Hareketler Nelerdir?
İmal Etmek
Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi’nin (Sözleşme) 1. maddesinin 1-n bendine göre “imal” deyimi, istihsal hariç, uyuşturucu madde elde edilmesini mümkün kılan bütün işlemleri ifade etmektedir. Ayrıca uyuşturucu maddelerin arıtılması ve diğer uyuşturucu maddelere dönüştürülmesi işlemlerini de kapsar. İmal etmek fiilinden bahsedilebilmesi için maddenin üretilmiş olması gerekmektedir. İmal işleminin icrasına başlanmış ve ancak madde üretilmemiş ise suç teşebbüs aşamasında kalır.
Uyuşturucu madde imal edebilmek için birtakım ekipmanların varlığı gerekmektedir. Elde edilen ekipmanlar gözetilerek maddenin imal edilip edilmediği hususunda bilirkişiden rapor alınması gerekmektedir. (Yargıtay 10. CD, E. 2006/15034, K. 2006/13545)
Uyuştucu Madde İthal Veya İhraç Etmek
Sözleşme’nin 1. maddesinin 1-m bendine göre “ithal” ve “ihraç” deyimleri, her biri özel anlamıyla birlikte, uyuşturucu maddelerin maddeten bir memleketten diğerine veya aynı memleketin bir ülkesinden diğerine nakledilmelerini ifade eder. Dolayısıyla ithal etmek, fiilen uyuşturucu maddeyi yurt dışından ülkeye getirmek iken; ihraç etmek ise, fiilen uyuşturucu maddeyi ülkeden yurt dışına çıkarmayı ifade eder.
Yargıtay kararlarına göre ithal etme fiili, uyuşturucu maddenin ülke sınırlarına girmesi ile tamamlanmaktadır. (Yargıtay 10. CD, E. 2015/2117, K. 2018/3111). Dolayısıyla ithal etme suçu teşebbüse elverişli bir suç değildir. İhraç etme fiilinde ise suçun teşebbüs aşamasında kalması mümkündür. Nitekim Yargıtay’ın pasaport sonrası gümrük alanı içinde ele geçirlen maddelere ilişkin olarak sanık fiillerinin teşebbüs aşamasında kalan uyuşturucu madde ihraç etme suçunu oluşturduğuna yönelik kararları vardır. (Yargıtay 9. CD, E. 2015/604, K. 2015/6200).
Sevk Etmek Veya Nakletmek
Maddenin bir yerden başka bir yere taşınması uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturacaktır.
Ancak maddenin kişisel kullanım amacıyla bir yerden başka yere taşınması, uyuşturucu madde ticareti suçu oluşmaz. Bu durumda taşınan maddenin kişisel kullanıma uygun olması gerekmektedir.
Depolamak
Uyuşturucu maddenin depolanması, kişisel kullanım amacı dışında uyuşturucu maddenin belli bir yerde tutulmasıdır. Kişisel kullanım amacıyla maddenin belli bir yerde tutulması uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturmaz. Ancak bu durumda depolanan maddenin kişisel kullanıma uygun olması gerekmektedir.
Satmak, Satışa Arz Etmek Veya Başkalarına Vermek
Uyuşturucu madde satmak veya satışa arz etmek fiilinin temelinde bir kazanç sağlama amacı vardır. Başkalarına vermek fiili ise uyuşturucu maddenin fiili olarak başkasına devredilmesidir. Bu fiil dahi uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu oluşturmaktadır.
Yargıtay kararlarına göre uyuşturucu maddenin arkadaş ortamında birlikte kullanmak amacıyla verilmesi başkalarına verme kapsamında değerlendirilemez. Dolayısıyla maddenin arkadaş ortamında birlikte kullanmak için verilmesi uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturmamaktadır. Bu durum kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu oluşturmaktadır. (Yargıtay 10. CD, E. 2012/13522, K. 2013/8959).
Uyuşturucu Maddeyi Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak
Uyuşturucu maddenin satın alınması belirli bir bedel karşılığında uyuşturucu maddenin fiili olarak devralınmasıdır. Bu maddeleri kabul etmek ise bir bedel ödemeksizin uyuşturucu maddenin devralınmasıdır. Madde bulundurmak ise maddenin kullanıma hazır şekilde tutulmasıdır. Ancak satın almak, kabul etmek veya bulundurmak hareketlerinin, uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturabilmesi için maddenin kişisel kullanıma uygun olmaması gerekir. Eğer kişisel kullanıma uygun ise uyuşturucu madde ticareti suçu oluşmayacaktır.
İzinsiz Kenevir Ekmek
Kenevir ekme fiili, TCK’nun 188. maddesinde uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturan eylemler arasında sayılmamıştır. Ancak 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’da kenevir ekmenin hangi şartlarda cezayı gerektirdiği hüküm altına alınmıştır.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Cezası Nedir?
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
Bu maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ancak, madde verilen/satılan kişinin çocuk olması halinde, verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Cezanın Artırılmasını Gerektiren Haller
Aşağıdaki durumların varlığı halinde kişiye verilecek ceza yarı oranında artırılır:
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,
- Fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,
- Suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
- Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde TCK 188’de tanımlanan fiillere konu olduğunda bunlar hakkında da uyuşturucu madde ticareti suçu kapsamında cezaya hükmolunur. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
- Suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hasta bakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunda Etkin Pişmanlık Nedir? (TCK 192)
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Uyuşturucu madde ticareti suçunda etkin pişmanlık ile ilgili yazımıza ulaşmak için tıklayınız.
Hakkınızda açılmış bir dava olup olmadığını bu linkten öğrenebilirsiniz.