Yıllık İzin Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca işe başladığı günden itibaren; en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilmektedir. Bir yıllık süre hesaplanırken, işçinin deneme süresi de bu süreye dahil edilmektedir.
Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Dolayısıyla işçi ile işveren arasında işçinin bu hakkından vazgeçtiğine ilişkin bir sözleşme olsa dahi; bu sözleşme geçersiz sayılmaktadır.
Yıllık İzin Süreleri
İzin sürelerinin hesaplanmasında kişinin işyerindeki hizmet süresine (çalışma süresine) dikkat edilmektedir. İş Kanununa göre işçilere verilecek izin süreleri en az aşağıdaki gibi olup; bu süreler sözleşme ile artırılabilmekte olup; azaltılamamaktadır.
- Hizmet süresi, bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olan işçilere 14 gün
- Beş yıldan fazla on beş yıldan az olan işçilere 20 gün
- Hizmet süresi, on beş yıl (dahil) ve daha fazla olan işçilere 26 gün
Ayrıca belirtmek gerekir ki; yer altı işlerinde çalışan işçilerin izin süreleri, yukarıdaki süreler dörder gün arttırılarak uygulanır.
İş Kanunu’na göre; onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle, elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek izin süresi, yirmi günden az olamaz.
Yıllık İznin Uygulanması
Yıllık izin, işveren tarafından bölünemez. Ancak işçi ile işverenin anlaşması halinde; izin, bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilmektedir.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri, yıllık izne mahsup edilemez. İzin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmamaktadır.
Yıllık ücretli izinleri, işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile; gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.
Yıllık İzin Ücreti Alacağı Nedir?
İşçinin kullanmadığı yıllık izinlerine ilişkin ücreti, iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte talep edilebilmektedir. Burada iş sözleşmesinin hangi nedenle sona erdiğinin bir önemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla işçi haksız nedenle iş sözleşmesini feshetse dahi; kullanmadığı yıllık izinleri varsa, bunların ücretini işverenden talep edebilmektedir.
İşçinin hak kazandığı ancak kullanılmayan yıllık izinleri, iş sözleşmesi devam ettiği sürece zamanaşımına uğramaz. Dolayısıyla kullanılmayan izinler, bir sonraki yıla devrolur. İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde; işçinin hak kazanıp da kullanmadığı izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenmektedir.
Yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı süresi iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte başlar. Buna göre işçi, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren; beş yıllık zamanaşımı süresi içerisinde alacağına ilişkin davayı açmalıdır.