Adli sicil kaydı, halk arasında sabıka kaydı olarak da ifade edilmektedir. Zira halkın önemli bir kesimi, sadece hapis cezalarına ilişkin kayıtların sicil kaydı içerisinde yer aldığını düşünmektedir. Halbuki sicil kaydında sadece hapis cezalarına ilişkin kayıtlar yer almaz.
Adli Sicil Kanunu’na (Kanun) göre adli sicil kaydı, kişi hakkındaki ceza ve güvenlik tedbirlerine ilişkin bilgilerin muhafaza edildiği bir sistemdir. Ceza ve güvenlik tedbirlerine ilişkin bilgilerin sicil kaydı içerisinde yer alabilmesi için, kişi hakkında ceza ve güvenlik tedbiri kararı verilen mahkeme kararları kesinleşmiş olmalıdır. Kesinleşmeyen mahkeme kararlarına ilişkin bilgiler veya sonuçlanmamış davalara ilişkin bilgiler sicil kaydına kaydedilmemektedir.
Kanun’un 2. maddesine göre, hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk Hukukuna göre tanınan mahkumiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye’de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da dahil tüm sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına aktarılmasını takiben, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğündeki Merkezi Adli Sicilde tutulmaktadır.
Sicil kaydınızı bu linkten sorgulayabilirsiniz.
Hangi Bilgiler Kaydedilmektedir?
Sicil kaydına hangi bilgilerin kaydedileceği, Kanun’un 4. maddesinde sayılmıştır.
Kişiler hakkında verilen, kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri adli sicil kaydı içerisine kaydedilmektedir. Kesinleşmiş mahkumiyet kararlarından sadece hapis cezaları anlaşılmamalıdır. Adli para cezaları, hapis cezasının ertelenmesine ilişkin kararlar, akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirleri gibi kararlar da sicil kaydına işlenen bilgilerdendir.
Hapis Cezaları
Kişiye verilen hapis cezası sicil kaydı içerisine kaydedilmektedir. Hapis cezası kaydı ile bağlantılı olarak aşağıdaki bilgiler de sicil kaydına kaydedilmektedir:
- Hapis cezasına ilişkin mahkumiyet kararı,
- Koşullu salıverilme kararı, koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,
- Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
- Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,
Hapis Cezalarının Ertelenmesi Kararı
Kişilere verilen hapis cezasının ertelenmesine ilişkin kesinleşmiş karar da adli sicil kaydı içerisine kaydedilmektedir. Bu kararla birlikte aşağıdaki bilgiler de sicil kaydına kaydedilmektedir:
- Denetim süresi,
- Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
- Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar,
Adli Para Cezası
Kişinin adli para cezası ile cezalandırılması halinde de bu karar adli sicil kaydına işlenmektedir. Ayrıca adli para cezası ile bağlantılı olarak aşağıdaki bilgiler de sicil kaydında yer alır:
- Adli para cezasına ilişkin mahkumiyet hükmü,
- Adli para cezasının ödenmek, tazyik hapsi veya tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırıma Mahkumiyet Kararı
Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkumiyet halinde, bu karar sicil kaydına işlenmektedir. Bu kararla birlikte kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen aşağıdaki hususlar da sicil kaydına kaydedilmektedir:
- Adli para cezasına mahkumiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
- Güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
- Güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,
Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma İle İlgili Bilgiler
Belirli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler, adli sicil kaydı içerisine kaydedilmektedir:
- Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
- Mahkumiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,
Kesinleşmiş Mahkumiyet Hükümleri İle İlgili Olarak Adli Sicil Kaydına İşlenen Diğer Bilgiler
Kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler de sicil kaydına işlenmektedir:
- Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkumiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar,
- Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,
- Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar,
- Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı,
- Askeri Ceza Kanununa göre verilmiş mahkumiyet kararlarındaki feri cezalar,
- Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar,
Adli Sicil Kaydına İşlenemeyecek Bilgiler Nelerdir?
Kanun’un 5. maddesinde, sicil kaydına işlenemeyecek bilgiler sayılmıştır. Buna göre aşağıdaki bilgiler, sicil kaydına işlenmemektedir:
- Disiplin suçlarına ve sırf askeri suçlara ilişkin mahkumiyet hükümleri,
- Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar,
- İdari para cezasına ilişkin kararlar,
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Adli Sicil Kaydında Gözükür Mü?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara özgü bir sisteme kaydedilmektedir. Bu karar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak mahkeme, hakim veya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından istenilmesi halinde verilmek üzere kaydedilmektedir. Dolayısıyla kurumlara (iş yeri vb.) verilmek üzere kişinin kaymakamlıklardan aldığı adli sicil kaydında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kayıt gözükmemektedir.
Adli Sicil Kaydı Kimlere Verilmektedir?
Sicil bilgileri, ilgili kişiye, vekaletnamede açıkça yetkisi bulunmak koşuluyla ilgili kişinin vekiline, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilmektedir.
Sicil bilgileri yazılı olarak talep edilmelidir. Ayrıca sicil bilgileri talep edilirken, kullanılış amacı ve verileceği merci belirtilmelidir.
Adli Sicil Bilgileri Nasıl ve Ne Zaman Silinmektedir?
Sicil kaydında yer alan bilgilerin silinmesi hususu Kanun’da belirtilmiştir. Öncelikle belirtmek gerekir ki kişinin ölümü üzerine sicil kaydında yer alan bilgiler tamamen silinmektedir. Aşağıdaki durumlarda ise kişinin sicil kaydındaki bilgiler silinerek, arşiv kaydına alınır:
- Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması halinde,
- Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık durumlarının oluşması halinde,
- Ceza zamanaşımının dolması halinde,
- Genel af halinde,
Adli para cezasına mahkumiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adli sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilmektedir.
Arşiv Bilgilerinin Silinmesi
Kural olarak ilgilinin arşive alınan adli sicil kaydı, 5 yıl sonra silinmektedir. Ayrıca arşiv kayıtları ilgilinin ölümü üzerine de silinmektedir.
TCK dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkumiyetler bakımından ise farklı süreler öngörülmüştür. Buna göre sicil kaydının arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla 15 yıl sonra arşiv kaydı silinmektedir. Ancak yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın 30 yıl sonra arşiv kaydı silinmektedir.
Adli sicil kaydı sildirme dilekçesi örneği için tıklayınız.