Hakimin davaya bakması bazı durumlarda yasaktır. Bu yazımızda hakimin reddi durumunu Ceza Hukuku açısından inceleyeceğiz.
Hakimin reddi, Ceza Muhakemesi Kanun’nda düzenlenmiştir. Buna göre hakim aşağıdaki hallerde davaya bakamaz.
- Suçtan kendisi zarar görmüşse,
- Sonradan kalksa bile şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında evlilik, vesayet veya kayyımlık ilişkisi bulunmuşsa,
- Şüpheli, sanık veya mağdurun kan veya kayın hısımlığından üst soy veya alt soyundan biri ise,
- Sanık, şüpheli veya mağdur ile aralarında evlat edinme bağlantısı varsa,
- Şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında üçüncü derece dahil kan hısımlığı varsa,
- Evlilik sona ermiş olsa bile, şüpheli, sanık veya mağdur ile aralarında ikinci derece dahil kayın hısımlığı varsa,
- Aynı davada Cumhuriyet savcılığı, adli kolluk görevi, şüpheli veya sanık müdafiliği veya mağdur vekilliği yapmışsa,
- Aynı davada tanık veya bilirkişi sıfatıyla dinlenmişse,
Hakimin davaya bakamayacağı durumların varlığı halinde taraflar hakimin reddini isteyebilmektedir. Ayrıca yukarıda sayılan durumlar bulunmasa dahi hakimin tarafsızlığını şüpheye düşerecek bir durumun varlığı halinde de hakimin reddi istenebilmektedir.
Cumhuriyet savcısı; şüpheli, sanık veya bunların müdafi; katılan veya vekili, ret isteminde bulunabilirler.
Hakimin Reddi İsteminde Usul Nedir?
Tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebeplerden dolayı bir hakimin reddi, ilk derece mahkemelerinde sanığın sorgusu başlayıncaya; duruşmalı işlerde bölge adliye mahkemelerinde inceleme raporu ve Yargıtayda görevlendirilen üye veya tetkik hakimi tarafından yazılmış olan rapor üyelere açıklanıncaya kadar istenebilir. Diğer hallerde, inceleme başlayıncaya kadar ret isteminde bulunulabilir.
Sonradan ortaya çıkan veya öğrenilen sebeplerle duruşma veya inceleme bitinceye kadar da hakimin reddi istenebilmektedir. Ancak bu istemin, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren yedi gün içinde yapılması şarttır.
Ret istemi hakimin mensup olduğu mahkemeye verilecek dilekçeyle veya bu hususta zabıt katibine bir tutanak düzenlenmesi için başvurulması suretiyle yapılır. İstemde bulunan, öğrendiği ret sebeplerinin tümünü bir defada açıklamak ve süresi içinde olguları ile birlikte ortaya koymakla yükümlüdür.
Ret isteminin kabulüne ilişkin kararlar kesindir; kabul edilmemesine ilişkin kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir. İtiraz üzerine verilen ret kararı hükümle birlikte incelenmektedir.